بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
اَلحَمدُ لِلهِ رَبِّ العالَمینَ وَ الصَّلاةُ وَ السَّلامُ عَلی خَیرِ خَلقِه مُحَمَّدٍ وَ عَلی عِترَتِهِ الطّاهِرینَ وَ اللَّعنُ الدائِمُ عَلی اَعدائِهِم اَجمَعینَ مِنَ الآنَ إلی لِقاءِ یَومِ الدّینِ آمِینَ یا رَبَّ العالَمینَ
در توضیح دعای شریف مکارم الأخلاق بودیم. به مناسبت سؤالی که مطرح شد وارد عوامل ازدیاد روزی شدیم. به اصول عبادی‌‌ای رسیدیم که موجب افزایش روزی هستند و گفتیم نباید خدا را امتحان کنیم. بلکه باید با این یقین وارد شد که ایجاد روزی به دست خداست و کسب و کار و تجارت تأثیری در ایجاد روزی ندارد و فقط موجب می‌‌شود آن چیزی که خدا ایجاد کرده، به دست بیاید. آیه شریفه می-فرماید: ﴿وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللهِ رِزْقُها﴾ یعنی: هیچ جنبنده‌‌ای نیست مگر اینکه رزقش به دست خداست. خدا فقط یک حرکت می‌خواهد.
آیا نمی‌‌شود آن چیزی را که خدا آماده کرده است، افزایش داد؟ روزی را به یک صفحه مشبّک تشبیه می‌‌کنند که سوراخ‌‌هایی دارد. هر سوراخ به یک انسان متصل است. اگر همین عواملی که گفتیم را رعایت کنیم، رزق را زیاد می‌‌کند.
گفتیم رعایت مسائل عبادی روزی را زیاد می‌‌کند. رسول گرامی فرموده‌‌اند: استغفار، روزی را زیاد می‌‌کند. حضرت امیر علیه السلام فرموده‌‌اند: «قَدْ جَعَلَ اللهُ سُبْحَانَهُ الِاسْتِغْفَارَ سَبَباً لِدُرُورِ الرِّزْقِ وَ رَحْمَةِ الْخَلْقِ‏» یعنی: خداوند سبحان استغفار را عامل افزایش رزق و سبب رحمت خودش به خلایق قرار داده است.
خداوند علی اعلا به پیامبرش حضرت یونس وعده داد که من قطعاً امت تو را عذاب خواهم کرد. این وعده را از طریق پیامبرش اعلام کرد. علائم عذاب پیدا شد. پیامبر امت، امت را رها کرد، چون او که نباید در میان کسانی که قرار بود عذاب شوند می‌‌ماند. او رفت، ولی عذاب اتفاق نیفتاد. یعنی خدا از وعده حتمی‌‌اش گذشت. مردم وقتی علائم عذاب را دیدند ترسیدند. نزد عالم شهر رفتند. گفتند: چه کنیم؟ تنها راهش پناه بردن به تعالیم خود آن پیامبر بود. او به آنها گفت استغفار کنید. استغفار حقیقی کردند و عذاب الهی رفع شد. استغفار می‌‌تواند وعده حتمی مقدّر را برمی‌‌گرداند. اهل بیت فرموده‌‌اند: «اَلدُّعَاءُ یَرُدُّ البَلَاءَ وَ لَو أُبرِمَ إِبرَاماً» یعنی: خداوند به واسطه دعا بلا را مرتفع می‌‌کند گرچه وقوع آن بلا حتمی شده باشد.
وجود نازنین حضرت امیر المؤمنین به جناب کمیل بن زیاد فرموده‌‌اند: «إِذَا أَبْطَأَتِ الْأَرْزَاقُ عَلَيْكَ فَاسْتَغْفِرِ اللهَ يُوَسِّعْ عَلَيْكَ فِيهَا» یعنی: وقتی روزی تو کُند شد استغفار کن که خدا روزی را بر تو توسعه می‌‌دهد.
ادعیه استغفار زیاد هستند. حداقلش «استغفر الله» است. یک دعایی از وجود نازنین حضرت امیر المؤمنین در هفتاد بند نقل شده که تمامش استغفار است.
استغفار، بسیار مهم است. «إِنَّ النَّبِیَ دَاوُدَ أَمَرَ مُنَادِیاً فَنَادَی الصَّلَاةَ جَامِعَةً فَخَرَجَ النَّاسُ وَ هُم یَرَونَ أَنَّهُ سَیَکُونُ مِنهُ یَومَئِذٍ مَوعِظَةً وَ تَأدِیباً وَ دُعَاءً». جناب داوود حکومت داشت. از طریق صدا و سیمای خودش اعلام کرد که مردم برای نماز جماعت جمع شوند. وقتی از طریق رسانه اعلام شود معلوم می‌‌شود که حتماً خبری هست. مردم بیرون آمدند. در راه مسجد تصوراتشان از این روز را به هم می‌‌گفتند که احتمالاً امروز داوود می‌‌خواهد یک موعظه بسیار مهم بکند. پند مهمی دارد. می‌‌خواهد دعایی را به ما آموزش بدهد. روایت می‌‌گوید: «فَلَمَّا وَافَی مَکَانَهُ قَالَ: اَللَّهُمَّ اغفِر لَنَا وَ انصَرَفَ. وَ استَقبَلَ آخِرُ النَّاسِ اَوَائِلَهُم فَقَالُوا: مَا لَکُم؟» یعنی: زمانی که جناب داوود به محل استقرارش در آن مسجد رسید گفت: خدایا؛ ما را بیامرز. همین را گفت و برگشت. مردمی که پایان جلسه نشسته بودند به کسانی که جلو نشسته بودند گفتند: شما فهمیدید چه شد؟ آن زمان بلندگو نبوده است. عقبی‌‌ها فکر کردند درست نشنیده‌‌اند. خواستند مطمئن شوند. از جلویی‌‌ها پرسیدند. آنها گفتند: «إِنَّ نَبِیَ اللهِ إِنَّمَا دَعَا بِدَعوَةٍ وَاحِدَةٍ ثُمَّ انصَرَفَ». آنها گفتند بله فقط یک دعا کرد. مردم گفتند فکر نمی‌‌کردیم فقط می‌‌خواهد یک دعا کند. در ادامه روایت آمده است: «فَأَوحَی اللهُ تَعَالَی إِلَیهِ: أَن أَبلِغ عَنِّی قَومَکَ فَإِنَّهُم قَد إِستَقَلُّوا دُعَائَکَ أَنِّی مَن أَغفِر لَهُ أُصلِح لَه أَمرَ آخِرَتِه وَ دُنیَاه» یعنی: خداوند به پیامبرش داوود وحی کرد: به امتت بگو شما دعای پیغمبر را کم شمردید. من هر کسی را ببخشم دنیا و آخرتش را اصلاح می‌‌کنم.
امام صادق فرموده است: «پیروان ما از گِل ما خلق شده‌‌اند»، یعنی پیروان ما با ما مرتبط هستند. مثل ما کار می‌‌کنند. ما باید در چند اصل، شبیه پیغمبر و آل پیامبر بشویم.
1.‌‌ اصول اجتماعی. اصل اجتماعی پیغمبر و اهل بیت پیغمبر چیست؟ در تعاملاتشان با دیگران چه می‌‌کرده‌‌اند؟ با اجتماع چطور رفتار می‌‌کند؟ ما باید همان را مد نظر قرار بدهیم.
2.‌‌‌‌ اصل اقتصادی پیغمبر ما چیست؟ اصل اقتصادی پیامبر، مبتنی بر درآمد حلال است. اگر بخواهید به درآمد حلال بسنده کنید باید چند چیز را در خودتان از بین ببرید مانند حرص، طمع، زیاده-خواهی و ... ضمن اینکه باید چند چیز را در خودتان ایجاد کنید مانند قناعت و رضایت و... اگر همه اینهایی که گفتم را ایجاد نکنید و از بین نبرید، هر چقدر هم که به شما بگویند درآمد حلال، فایده ندارد. حرص نمی‌‌گذارد به دنبال درآمد حلال باشید. به همین دلیل کم‌‌فروشی و گران‌‌فروشی اتفاق می‌‌افتد و حق و حقوق الهی پرداخت نمی‌‌شود.
3.‌‌ اصل فردی پیامبر چیست؟ خود او چه خصوصیتی دارد؟ خودت را با پیامبر مقایسه کن. خصوصیت فردی پیامبر ما در توصیف قرآنی، اخلاق اوست.
4.‌‌ پیامبر ما یک اصلی دارد به نام اصل عبادی. اصل عبادی ما چیست؟ اصل عبادی، غیر از اعمال واجب است. یعنی شما در روزمرّه و در هفته و در ماه و در سال چه می‌‌کنید؟ برنامه عبادی امیر المؤمنین، ختم قرآن در هر سه روز است. هر شب هزار رکعت نماز می‌‌خواند. زین العابدین علیه السلام دفترچه عبادی‌‌اش را زمین می‌‌زند و می‌‌گوید این کجا و آنچه جدّم علی بن ابی طالب انجام می‌‌دهد کجا؟ ما باید در زندگی‌‌هایمان برنامه عبادی داشته باشیم. دعا بخوانید. ذکر بگویید. یکی از این اذکار، استغفار است که می‌‌تواند صلاح دنیا و آخرت را بیاورد.
دومین عامل عبادی‌‌ای که می‌‌تواند رزق را زیاد کند رعایت آداب ورود به خانه است. شیاطینی در منزل هستند که برای به هم زدن زندگی‌‌ها کمین کرده‌‌اند و خناس نام دارند. راه متواری کردن خناس، این است که وقتی انسان وارد خانه می‌‌شود اگر کسی هست یا نیست بگوید سلام علیکم. سپس بر پیامبر و آل پیامبر درود بفرست. سپس سوره مبارکه توحید را بخوانید. اگر می‌‌خواهید شر شیطان را از بین ببرید باید به خدا پناه ببرید. شما با خواندن سوره توحید به خدا پناه برده‌‌اید.
یکی از دستوراتی که به ما داده‌‌اند این است: «إِذَا نَزَلَ بِهِ الضِّیقُ فِی الرِّزقِ أَمَرَ أَهلَهُ بِالصَّلَاةِ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الآیَةَ: ﴿وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها لا نَسْئَلُكَ رِزْقاً نَحْنُ نَرْزُقُكَ‏﴾» یعنی: وقتی زندگی پیامبر در زمینه روزی تنگ می-شد به اهل خانه می‌‌گفت نماز بخوانید. سپس آیه 132 از سوره مبارکه طه را تلاوت می‌‌فرمود: اهل و عیالت را به نماز دستور بده. قدری صبر کن. ما از تو روزی نمی‌‌خواهیم. ما به تو روزی می‌‌دهیم.
چهارمین عمل در ورود به خانه، نماز است. اول سلام می‌‌کنیم. بعد صلوات می‌‌فرستید. بعد سوره توحید می‌‌خوانید. بعد دو رکعت نماز می‌‌خوانید. «قَالَ رَسُولُ اللهِ: مَنْ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ إِذَا دَخَلَ إِلَى رَحْلِهِ نَفَى اللهُ تَعَالَى عَنْهُ الْفَقْرَ وَ كَتَبَهُ فِي الْأَوَّابِينَ» یعنی: پیامبر فرموده است: هر کس هنگام ورود به خانه، دو رکعت نماز بخواند، خداوند فقر را از او دور می‌‌کند و او را جزء بنده‌‌های اوّاب قرار می‌‌دهد.