بسم اللّه الرحمن الرحیم
« الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى يُجِيبُنِى حِينَ أُنادِيهِ، وَيَسْتُرُ عَلَىَّ كُلَّ عَوْرَةٍ وَأَنَا أَعْصِيهِ، وَيُعَظِّمُ النِّعْمَةَ عَلَىَّ فَلَا أُجازِيهِ، فَكَمْ مِنْ مَوْهِبَةٍ هَنِيئَةٍ قَدْ أَعْطانِى، وَعَظِيمَةٍ مَخُوفَةٍ قَدْ كَفانِى، وَبَهْجَةٍ مُونِقَةٍ قَدْ أَرانِى، فَأُثْنِى عَلَيْهِ حامِداً، وَأَذْكُرُهُ مُسَبِّحاً»؛ «خدا را سپاس که پاسخم را میدهد آنگاه که صدایش میزنم و هر زشتی را بر من میپوشاند و من از او نافرمانی میکنم و او نعمتش را بر من بزرگ میگرداند، پس من او را شکر نمیکنم، چه بسیار موهبتهای گوارایی که به من عطا فرمود و حوادث وحشتناکی که مرا از آسیب آنها بازداشت و چه بسیار خرّمی دلنشینی که به من نمایاند، او را سپاس گویان ستایش میکنم و تسبیحگویان یادش میکنم».
پرده پوشی
در این فراز از دعای افتتاح، به گوشه ای دیگر از لطف های بیشمار الهی نسبت به بندگان اشاره می شود. پاسخ به خواسته های بنده، پرده پوشی نسبت به خطاها و گناهان، ارزانی داشتن نعمت ها و ... تنها گوشه ای از بنده نوازی خداوند متعال و عنایات بیشمار او در حق بندگان است. خدایی که هیچ گاه بندگان را به خاطر بدیشان رد نمی کند و آنان را از درگاه خود نمی راند و بدی ایشان را با خوبی پاسخ می دهد، مستحق حمد و ستایش است. که این قسمت از دعای افتتاح با بیان حمد، این نعمت ها و لطف های الهی را متذکر می شود.
از میان این همه لطف الهی، آنچه برای دیگر بندگان مشهود است، پرده پوشی خداوند متعال است. با وجودی که شخص در خلوت خود مرتکب گناهان مختلفی می شود باز هم در میان دیگران آبرو دارد و خداوند نهان او را بر همگان آشکار نمی سازد. امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرمایند: «لَوْ تَكَاشَفْتُمْ مَا تَدَافَنْتُم»؛ عیبهای هر یک از شما بر دیگری آشکار میشد، همدیگر را دفن نمیکردید. (1)
رابطه پرده پوشی خداوند و شاهد بودن امام زمان (علیه السلام)
یکی از اعتقادات مسلّم شیعه، ناظر بودن امام زمان (عج) بر اعمال بندگان است. امام زمان (عج) چشم خدا در ميان انسانها است «السلام عليك يا عين الله فى خلقه»(2) و بر كل هستى و همه جوامع انسانى، اشراف و نظارت كامل دارد «و عينك الناظرة باذنك»(3) چنان كه در توقيع شريف آن حضرت (عج) به شيخ مفيد آمده است: «فانّا نُحيط علما بانبائكم و لا يعزب عنّا شىءٌ من أخباركم» (4)؛ «ما بر اخبار و احوال شما، آگاهيم و هيچ چيز از اوضاع و احوال شما، بر ما پوشيده و مخفى نيست».
همچنین امیرالمومنین (عليه السلام) در حديثى در اين باره مىفرمايد: «ليس يغيب عنّا مؤمن فى شرق الارض و لا فى غربها»؛ (5) «هيچ مؤمنى در شرق و غرب زمين، از نظر ما غايب نيست».
امام صادق عليه السلام نيز فرموده است: «انّ الدنيا لتمثّل للامام مثل خلقة الجوز فلا يعزب عنه شىءٌ» (6)؛ «آسمان و زمين در نزد امام، چون پاره گردويى حاضر و نمايان است».
حال این سوال مطرح می گردد که آیا این احاطه علمی امام (علیه السلام) بر اعمال بندگان و این نظارت و عرضه شدن اعمال بر امام زمان (عج) با پرده پوشی خداوند متعال منافات ندارد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت: عرض اعمال بر امام عصر (عج)، منافاتی با پرده پوشی خداوند متعال ندارد؛ زيرا امام زمان، واسطه فيض الهى و رابط خلق و خالق است و تمام عنايات و الطاف الهى به جهان، به وساطت و به بركت وجود آن حضرت جارى مىشود و لازمه اينكه به بهترين وجهى، اين وساطت تحققپذيرد و در مواقع لازم، فيوضات به بندگان برسد، اين است كه آن حضرت از قابليتها و افعال همگان با خبر باشد.
همچنین باید توجه داشت امام معصوم (علیه السلام) مظهر تمامی صفات خداوند متعال است و همه كمالات حق در وجود پاك آنها تجلى يافته است. از جمله اين صفات، صفت ستار بودن است.
همان گونه كه حق تعالى ستار است و بندگان مؤمنش را رسوا نمىكند، ولىّ حق و حجت الهى نيز كه مظهر ستاريت حق است، رازدار اسرار و اعمال مردم است و اعمال مؤمنان را براى ديگران فاش نمىسازد. در واقع ستار بودن ولىّ حق پرتوى از ستار بودن خداوند است و از آن جدا نيست، همانطورى كه خود حجت الهى تجلى كمال (و جمال و جلال حق است) و ظهور كامل و تمام عيار صفات حسناى ربوبى است. پس در اينجا دوگانگى وجود ندارد تا منافاتى لازم بيايد.
________________
(1) بحار الانوار، ج 74، ص383.
(2) مفاتيح الجنان، ص 106 و 992 .
(3) مفاتيح الجنان، ص 106 و 992 .
(4) احتجاج طبرسى، ج 2، ص 596.
(5) يوم الخلاص، ج 2، ص 648 .