هزینه دادن برای مبارزه با خرافات

﴿وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا﴾ (31)
ترجمه) به خاطر بياور زماني را كه به كسي كه خداوند به او نعمت داده بود و تو نيز به او نعمت داده بودي ميگفتي همسرت را نگاه دار و از خدا بپرهيز (و پيوسته اين امر را تكرار مي‏نمودي) و تو در دل چيزي را پنهان مي‏داشتي كه خداوند آن را آشكار مي‏كند، و از مردم مي‏ترسيدي در حالي كه خداوند سزاوارتر است كه از او بترسي، هنگامي كه زيد از همسرش جدا شد ما او را به همسري تو در آورديم تا مشكلي براي مؤ منان در ازدواج با همسران پسرخوانده‏ هاي آنها هنگامي كه از آنان طلاق گيرند نباشد، و فرمان خدا انجام شدني است.
هزینه دادن برای مبارزه با خرافات
یکی از اتفاقات بحث برانگیز در زمان حیات رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، ماجرای ازدواج ایشان با زینب بنت جحش است. این واقعه از زوایای مختلفی قابل بررسی است. از جمله آین که این ماجرا بهانه‌ای برای معاندان شده است که با ایجاد شبهه و جعل حدیث، چهره‌ی نورانی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را مخدوش کنند که پاسخ به این شبهات به یک پژوهشی مجزا نیاز دارد.
در این یادداشت فداکاری رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در این ماجرا، برای از بین رفتن خرافات و سنت‌های جاهلی، مورد بررسی قرار می‌گیرد که برای اصلاح گران جامعه درس مهمی را در پی خواهد داشت.
ماجرا از این قرار است که زینب قبل از ازدواج با رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، همسر زید بن حارثه فرزند خوانده‌ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بوده است. در سنت جاهلی ازدواج مرد با همسر پسر خوانده اش، بعد از طلاق میان آن دو جایز نبود. خداوند به پیامبر دستور داد که برای این که این سنت جاهلی از میان مسلمانان ریشه کن شود، بعد از آن که زید، زینب را طلاق داد، رسول خدا او را به عقد خود در آورد.
از ظاهر آیه‌ی ۳۷‌ام سوره‌ی مبارکه‌ی احزاب مشخص است که رسول خدا این ماجرا را در دل خویش مخفی می‌کرد و از پیامدهای این ازدواج در جامعه، بیمناک بود. زیرا در سنت جاهلی ازدواج با همسر سابق پسر خوانده بسیار قبیح بود و مسلمانان هنوز در فضای جاهلی به سر می‌بردند و نمی‌توانستند سنت‌های جاهلی را به طور کامل فراموش کنند و ممکن بود این کار نبی اکرم (صلی الله علیه و آله)، در نظر آنان بسیار زشت و قبیح جلوه کند و پیامبر (صلی الله علیه و آله) را به خاطر انجام چنین کاری شماتت کنند. خداوند در این آیه‌ی شریفه می‌فرماید که برای اصلاح این سنت غلط، نباید رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از مردم جامعه‌ی خویش بترسد و باید این هزینه‌ی اجتماعی را متحمل شود، زیرا فقط باید از خدای متعال ترسید و خدای متعال به طور قطع، رسولش را در این حرکت اصلاحی یاری خواهد نمود.
این ماجرا برای مصلحان و مربیانی که در جوامع مختلف، درصدد مبارزه با خرافات هستند درس مهمی دارد. زیرا به طور قطع مبارزه با خرافات و سنت‌های غلط، در هر جامعه‌ای هزینه به دنبال خواهد داشت و برای شخص اصلاح‌گر مشکل ایجاد خواهد کرد؛ اما نباید از جوی که در جامعه ایجاد می‌شود ترسید و عقب کشید و باید با آداب و رسوم بی‌اساس مبارزه نمود. خداوند هم در راه این اصلاح مبارزه، اصلاح گران را یاری خواهد نمود.