سؤال
آیا ضعف جسمانی بر اثر روزه گرفتن، دلیلی برای روزه نگرفتن می‏شود؟
پاسخ
انسان بالغ باید در ماه مبارک رمضان روزه های خود را بگیرد. بی‏شک روزه‏داری و پرهیز از خوردن و آشامیدن در روند عادی و روزمره انسان می‏تواند اختلالاتی را ایجاد می‏کند. یکی از مهم‏ترین آنها احساس ضعف و تشنگی در طول روز است که ممکن است او را از انجام برخی از کارهای عادی روزانه بازدارد. از نظر شرعی این گونه ضعف- که امری طبیعی است- نمی‏تواند دلیلی برای ترک روزه باشد بلکه یکی از فلسفه های روزه گرفتن، مبارزه با نفس است؛ انسان روزه‏دار در برابر خواسته نفس خویش که او را دعوت به خوردن و آشامیدن می‏کند مقاومت کرده و تسلیم فرامین الهی می‏شود. از این رو به جای کنار گذاشتن روزه، باید برخی از کارهای عادی روزانه- در صورت امکان- کنار گذاشته شود تا امکان بهره مندی از این فیض بزرگ الهی فراهم آید.
البته اگر فرد روزه دار بیمار باشد یا فرد سالمی باشد اما ضعف وی به قدری شدید باشد که تحمّل آن مشقّت فراوانی را به دنبال داشته باشد به طوری که عرفاً نتوان این سختی را تحمّل کرد، در این صورت به دلیل قدرت نداشتن بر گرفتن روزه، می‏تواند روزه خود را بخورد و در روزهای دیگر که توان جسمی او مساعد بود روزه خود را بگیرد. امکان دارد این توانمندی جسمی در خود ماه مبارک رمضان باشد مثلا چند روزی استراحت کرده و با تقویت تغذیه خویش برای گرفتن روزه در سایر ایّام این ماه آماده شود. اگر تا پایان ماه مبارک رمضان این توانایی برای فرد ایجاد نشد، می‏تواند قضای روزه های خود را در روزهای دیگر سال بجا آورد.
بنابراین نکته کلی در این مساله آن است که: اگر روزه گرفتن براي کسي «ضرر» داشته باشد یا «حرجي» باشد يعني روزه گرفتن براي او همراه با سختي شديد باشد که به طور معمولی قابل تحمل نباشد، در این صورت مي‏تواند روزه را بخورد و بعداً قضايش را بگيرد اما صِرف ضعف جسمانی دلیل برای ترک روزه نیست.