بسم الله الرحمن الرحیم

 فضائل پیامبراکرم (ص) / خلاصه جلسه ۱

پیامبران چون الگو و راهنما هستند، باید برتر از همه باشند. حتی نمی‌توانند مساوی باشند. قاعده الگو اینست، در غیر اینصورت خلاف حکم عقل است. اما در بین تمامی انبیاء، پیامبر اسلام از همه برتر هستند.

نشانه‌های برتری پیامبر اسلام (ص)

1) شرح صدر

موسی به خداوند گفت: "خدایا! به من شرح صدر عنایت کن" [طه/۲۵] آنچه را موسی از خدا می‌خواست، به پیامبر اسلام اعطاء شده بود: "آیا ما شرح صدر به تو ندادیم؟" [انشراح/۱]

2) دفاع خداوند از پیامبر اکرم (ص)

همه انبیاء در مقابل تکذیب امت‌ها، خودشان دفاع می‌کردند اما خداوند از پیامبر اسلام(ص) دفاع می‌کند. خداوند به جناب هود فرمود: "به آنها بگو: ای قوم! من نادان نیستم، من فرستاده‌ای از جانب پروردگار جهانیان هستم" [اعراف/۶۶و۶۷]

اما وقتی پیامبر اسلام توسط امتش تکذیب شد و به ایشان، شاعر و مجنون گفتند، خداوند فرمود: "ما آنچه را به او یاد داده‌ایم شعر نیست، بلکه قرآن است" [یس/۶۹]

3) خداوند در هیچ برهه‌ای به امت‌ها نمی‌گوید که با پیامبر خود چگونه رفتار کنند، اما برای امت اسلامی دستورالعمل فرستاده است:

"ای کسانیکه ایمان آورده‌اید! خدا را  اطاعت کنید، و پیامبر و  اولی الامر را اطاعت کنید" [نساء/۵۹]

ایشان را واجب‌الاطاعة می‌کند تا کسی نافرمانی نکند.

"هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامیکه خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند، اختیاری (در برابر فرمان خدا و رسول) داشته باشد، و هر کسی نافرمانی خدا و رسولش را کند، به گمراهی آشکاری گرفتار شده است" [احزاب/۳۶]

 "ای کسانیکه ایمان آورده‌اید! صدای خود را فراتر از صدای پیامبر نکنید، و در برابر او بلند سخن نگویید (و داد و فریاد نزنید) آنگونه که بعضی از شما در برابر بعضی بلند صدا می‌کنند، مبادا اعمال شما نابود گردد در حالیکه نمی‌دانید" [حجرات/۲]

"آنها که خدا و پیامبرش را آزار می‌دهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته (لعنت کرده است)، و برای آنها عذاب خوارکننده‌ای آماده کرده است" [احزاب/۵۷]

اینها نمونه آیاتی است که حکایت از محبت بسیار خداوند به پیامبرش است. آیات متعدد دیگری هم هستند، مانند: حجرات/۱، حشر/۷، انفال/۲۷، انفال/۱۳، احزاب/۵۳ و ...

4) مقام ولایت پیامبر (ص) بر انبیاء (ع)

ابن مسعود می‌گوید: پیامبر فرمودند: "در معراج جبرئیل گفت: از ارواح انبیاء سؤال کنم برای چه به رسالت مبعوث شدید؟ آنها گفتند: بواسطه‌ی پذیرش ولایت تو مبعوث شدیم"

دلایل برتری پیامبر اسلام (ص)

در حدیث شریف معراج، خداوند به پیامبر خطاب می‌کند: "ای احمد! می‌دانی چرا تو را از همه انبیاء برتر قرار دادیم؟ ... به خاطر چهار خصوصیت که داری: یقین، حُسن خلق، سخاوت نفس، رحمت با خلق"

۱. یقین سه مرتبه دارد:

علم الیقین، عین الیقین، حق الیقین.

 درباره یقین رسول اکرم (ص) در قرآن آمده:

"در حالیکه در اُفق اعلی قرار داشت! سپس نزدیکتر و نزدیکتر شد ... تا آنکه فاصله او (با پیامبر) به اندازه فاصله دو کمان یا کمتر بود" [نجم/۷تا۹]

یقین پیامبر، ایشان را به مرتبه سدرة المنتهی رسانده بود. معراج پیامبر، بر مبنای یقین ایشان بوده و بالاتر از آن برای کسی نقل نشده است.

۲. درباره حسن خلق ایشان آمده: "همانا تو اخلاق عظیم و برجسته‌ای داری" [قلم/۴]

۳. سخاوت نفس، طلب نکردن چیزی است که در دست قدرت دیگران است.

 

۴. پیامبر، سرآمد رحمت با خلق است. در امتهای دیگر عذابهای گوناگون بوده است ولی خداوند در قرآن می‌فرماید: " (ای پیامبر!) تا تو در میان آنها هستی، خداوند آنها را مجازات نخواهد کرد" [انفال/۳۳]

و باز فرمود: "ما تو را جز برای رحمت جهانیان نفرستادیم" [انبیاء/۱۰۷]

 

 فضائل پیامبر اکرم (ص) / خلاصه جلسه ۲

حسن خلق، روش تبلیغی پیامبر است. هدف پیامبر آشنایی مردم با مکتب اسلام است و ابزار ایشان، حسن خلق است. کمتر شنیده شده که پیامبر با فردی مواجه شوند و بخواهند او را با برهان و استدلال مسلمان کنند. مکتب اخلاقی ایشان، راه رسیدن مردم به خداست.

این اخلاق، اعطایی خداوند نیست. این حُسن خلق از صفات پیامبر(ص) است که خدا آن را ستایش کرده است.

سخاوت نفس، ویژگی خاص پیامبر (ص) است.

ما دو نوع سخاوت داریم. یکی سخاوت بذل است و دیگری سخاوت نفس. سخاوت بذل، داشتن مال است به حدی که آدمی بتواند آن را به دیگران ببخشد. اما سخاوت نفس ، طلب نکردن چیزی است که در دست مردم است در حالیکه نهایت احتیاج به آن وجود دارد. تعبیر عموم مردم از این صفت، بلندنظری است.

 در قرآن آمده وقتی پیروان پنج پیامبر الهی؛ هود، صالح، لوط، نوح و شعیب، به آنان گفتند ما می‌خواهیم برای تو مزد قرار بدهیم، در پاسخ شنیدند ما از شما مزد نمی‌خواهیم، مزد ما بر عهده خداست. [سوره شعراء/آیات ۱۰۹، ۱۲۴، ۱۴۵، ۱۶۴ و ۱۸۰]

اما پیامبر اکرم (ص) در برابر همین گفته امت خود فرمودند: "من از شما اجری نمی‌خواهم، مگر مودّت ذی‎القربی "

تفاوت پاسخ پیامبر (ص) با انبیاء در چیست؟

 تفاوت در اینست که اجر و مزد پیامبر، تنها به سود امت است. خدا به پیامبرش فرمود: "بگو: هر اجری از شما خواسته‌ام برای خود شماست، اجر من تنها بر خداست، و او بر همه چیز گواه است" [سبأ/۴۷]

محبت اهل بیت (ع) به سود امت پیامبر (ص) است.

لذا پیامبر (ص) فرمودند: " محبت من و خاندانم در صد جا به کارتان می‌آید که حالات آن عظیم است"

خصوصیت بارز پیامبر(ص)، رحمت با خلق است. خداوند در وصف ایشان فرموده که پیامبر(ص)، رحمت برای همه‌ی خلایق است. فقط منحصر به مسلمانان نیست بلکه برای همه عوالم وجود است.

خدا به پیامبر(ص) فرمود: "تا زمانیکه تو در میان مردم هستی، من مردم را عذاب نمی‌کنم"

امت جناب لوط، دچار گناهی بودند، خداوند تحمل نکرد و از نفرین پیامبر، عذاب فرستاد. اما در جامعه امروزی ما، کسانیکه دچار همان گناه هستند سندیکا دارند ولی آن عذاب نازل نمی‌شود. این مصداق آیه است که فقط برکت وجود رسول اکرم (ص) است.

امتهای گذشته، دیانت و معنویت را به تمسخر می‌گرفتند و در مقابل، عذاب نازل می‌شد. امروزه چقدر مواجه با تمسخر دین و دینداری هستیم، اما خداوند عذابی مانند عذاب امت نوح نازل نمی‌کند. چون همه‌ی دنیا، سر سفره رحمت پیامبر(ص) هستند.

 بواسطه‌ی این چهار خصوصیت است که خداوند پیامبر(ص) را بر سایر انبیاء برتری داده است. این صفات به ذات پاک پیامبر(ص) بازمی‌گردد و به همین خاطر، مبعوث به رسالت شده است.

 

 فضائل پیامبر اکرم (ص) / خلاصه جلسه ۳

 صلوات بر پیامبر(ص) ، رفتار مشترک خدا و خلق است.

خداوند به ملائکه دستور داد که بر آدم سجده کنند ولی خودش چنین کاری نکرد. اما در قرآن فرمود: "خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند، ای کسانیکه ایمان آورده‌اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملا تسلیم (فرمان او) باشید" [احزاب/۵۶]

در اینجا، خدا هم بر پیامبرش درود می‌فرستد.

 درود خدا، به معنای رحمت است. یعنی رحمتش را بیش از پیش شامل حال پیامبر(ص) می‌کند. درود ملائکه بر پیامبر نشانه‌ی تأیید و تصدیق مراتب عالی رسالت پیامبر(ص) است. درود و سلام مؤمنین، دعا و طلب رحمت از ناحیه خدا برای پیامبر(ص) است.

 حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند: "اگر کسی می‌خواهد خدا را خشنود و راضی کند، بر من زیاد صلوات بفرستد"

و باز فرمودند: "هیچ دعایی از ناحیه بندگان نیست مگر اینکه بین بنده و درگاه الهی منتظر بماند تا اینکه او بر پیامبر و ائمه معصومین صلوات بفرستد. وقتی بنده این کار را انجام داد، دعا به مرحله اجابت و استجابت می‌رسد و اگر صلوات بر پیامبر قرین و همراه با آن حاجت نباشد دعا بازمی‌گردد"

در این روایت به واژه "بنده" اشاره شده است.

 ترک صلوات، موجب مذمت و نکوهش است.

پیامبر(ص) فرمودند: بخیل به تمام معنا، کسی است که زمانیکه اسم من نزد او برده شد، صلوات نفرستد.

  ذکر صلوات، یک نسخه اخلاقی است. یک  عمل برای مقابله با  بخل صلوات است.

حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند: "خوار باد کسیکه نام من نزد او برده شود و او بر من صلوات نفرستد"

 حبیب خدا بودن، عالی‌ترین مرتبه‌ی ارتباط با خداست که اختصاص به پیامبر اکرم(ص) دارد. مرتبه‌ی قبل از آن، خلیل خدا بودن است. ابراهیم(ع)، خلیل خدا بود یعنی رفیقی که صاحب اسرار بود. امام هادی(ع) فرمودند: "خداوند ابراهیم را خلیل خود قرار داد به این دلیل که بر محمد و اهل بیت او بسیار درود می‌فرستاد"

   چگونه صلوات بفرستیم؟

در کتاب صحیح بخاری از منابع معتبر اهل سنت آمده شخصی از رسول خدا(ص) پرسید: کیفیت سلام بر شما را می‌دانم (اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا رَسولَ الله) اما چگونه بر شما درود بفرستم؟ پیامبر(ص) فرمودند:

" ... اَللهُمّ صَلِّ عَلی مُحَمّد وَ عَلی آلِ مُحَمّد ... "

 پیامبر(ص) فرمودند: "بر من صلوات ناقص نفرستید. هرگاه بر من صلوات می‌فرستید، بر اهل_بیت من هم صلوات بفرستید و آنها را از من جدا نکنید، چون هر ارتباط و پیوندی چه سببی و چه نسبی در روز قیامت قطع می‌شود، مگر پیوند سببی و نسبی من"

 در حدیث دیگری فرمودند: ‏"کسی هست که نام من نزد او برده می‌شود و او درود بر من می‌فرستد اما بخشیده نمی‌شود و از رحمت خدا هم دور می‌شود" پرسیدند: چگونه بر شما درود بفرستد و بخشیده نشود؟ فرمودند: "زمانی است که بنده بر من درود بفرستد اما بر آل من درود نفرستد. این صلوات ابتر است و به صورت او بازگردانده می‌شود، و هنگامیکه صلوات بر من و آل من فرستاد، بخشیده می‌شود"

عمل گناه با توبه پاک می‌شود. گناه بخشیده می‌شود اما اثر گناه هنوز در گناهکار وجود دارد. برای رشد و ترقی باید اثر آن را از بین ببرد. اثر گناه با غفران از بین برود.

از راههای جلب غفران الهی، صلوات است.

از روایات، ۴۸ طریق برای کسب غفران الهی بیان شده که یکی از برترین آنها، صلوات بر پیامبر(ص) و آل اوست.

 اللهُمّ صَلِّ عَلی مُحَمّد وَ آلِ مُحَمّد و عَجّل فَرَجَهُم

 

 فضائل پیامبر اکرم(ص) / خلاصه جلسه آخر

 یک بُعد مهم شخصیت پیامبر اکرم(ص) در قرآن به عنوان مُنذر به معنای انذار دهنده بیان شده که دارای دو معنا می‌باشد: ترساننده یا هشدار دهنده.

اگرچه حسن خلق از صفات پیامبر(ص) است اما طبق قرآن؛ ‏"محمّد فرستاده خداست، و کسانیکه با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند" [فتح/۲۹]

 پیامبر(ص) نسبت به مؤمنین رئوف و خوشرو بودند و با دشمنان شدید و سرسخت. اما در این شدّت علیه کفار، هرگز از مسیر حق و عدالت خارج نشدند.

حسن خلق در مقابله با کفار، لبخند زدن نیست. بلکه خارج نشدن از مسیر حقیقت و عدالت است. پیامبر بعد از پیروزی در جنگ، اجازه نمی‌دادند که مسلمین به دلیل کفر طرف مقابل، دست به هر کاری بزنند.

حسن خلق پیامبر به این معنا نیست که پیامبر کسی را نفرین نکردند. اَشِدّاء عَلَى الكُفّار صراحت قرآن در مقابله با کفر است.

 یکی از مستشرقین انگلیسی می‌گوید:

اگر سیاستمداران دنیا گمان کنند توطئه‌ای علیه آنها وجود دارد آن را در نطفه خفه می‌کنند، حتی اگر بروز پیدا نکرده باشد. اما علی بن ابیطالب قاتل خود را شناخت و معرفی کرد ولی او را قبل از جنایت، مجازات نکرد. چون می‌گفت او هنوز جرمی مرتکب نشده است. این مکتب پیامبر اسلام(ص) است.

 برکات و منافع صلوات بر پیامبر(ص)

 یکی از منافع صلوات، آسایش و نجات است. رسول اکرم(ص) فرمودند: "هر کسی یکبار بر من صلوات بفرستد، خداوند یک راه نجات برایش باز می‌کند"

 یکی دیگر از برکات صلوات، اجابت دعا است.

حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند: " درود و صلوات شما بر من، عامل اجابت دعای شماست"

حضرت امیرالمؤمنین(ع) نیز فرمودند: "کسیکه سه بار صلوات بفرستد، خداوند حاجت او را برآورده می‌کند"

 امام صادق(ع) فرمودند: "هنگامیکه یکی از شما خواسته‌ای داشت، اول صلوات بفرستد و بعد حاجتش را بخواهد. وقتی بنده بر محمد و آل محمد صلوات می‌فرستد، این درود حتما اجابت می‌شود. پس وقتی که حاجتش را می‌خواهد، خداوند باسخاوت‌تر از آن است که بخشی از دعا را اجابت کند و بخشی را اجابت نکند"

(در حدیث است که انتهای دعا هم صلوات بفرستد)

 شخصی خدمت رسول خدا(ص) رسید و عرض کرد: من همه‌ی صلوات روزانه خود را برای شما هدیه می‌کنم. حضرت فرمودند: "خداوند تو را از امور مهم دنیا و آخرت خود کفایت می‌کند"

خدا "کاسه‌ی چه کنم!" را از دستت می‌گیرد و به برکت پیامبر، تو را از سر در گمی نجات می‌دهد.

 گناه سه مرحله دارد. عمل گناه ، اثر گناه و شرمندگی گناه. عمل گناه با توبه از بین می‌رود. ولی اثر گناه باقی است و سیاهی در قلب ایجاد می‌کند که با غفران از بین می‌رود.

یکی از اسامی خداوند توّاب است که نشانه‌ی پذیرش توبه است. اسم دیگر او غافر و غفّار است که نشانه‌ی غفران الهی است.

 و در انتها پیامبر اکرم(ص) فرمودند:

 

"هر کسی در روز سه بار و در شب هم سه بار از روی شوق و محبت من، صلوات بفرستد، بر گردن خدا حقی پیدا می‌کند که خداوند گناهان آن روز و شب او را می‌بخشد" (اثر گناه او را از بین می‌برد).